Het hoofddoel van financiële hulpverlening is dat er (langdurig) financiële stabiliteit ontstaan. Dat wil zeggen; dat de actuele vaste lasten en periodieke uitgaven betaald worden en dat er geen nieuwe schulden ontstaan. Om dat te bereiken is hulpverlening bij financiën opgebouwd uit verschillende fasen. Om te komen tot duurzame oplossingen is het noodzakelijk om de fases in onderstaande volgorde plaats te laten vinden. Niet elke cliënt heeft het lange traject nodig. Sommige cliënten kunnen kort ondersteund worden door alleen de eerste 2 fases te doorlopen. De meeste cliënten die zich bij ons melden hebben ook behoefte aan de ondersteuning uit stap 3 en 4. En tenslotte zijn er cliënten waarbij het nodig is dat we de financiën van ze overnemen, kortdurend (fase 5) of langdurig (fase 6).
- Administratie op orde
- Opstellen budgetplan
- Schulden in kaart brengen
- Budget op orde houden
- Tijdelijke overname beheer financiën
- Langdurige overname beheer financiën
Fase 1 t/m 4 voeren we uit binnen onze module budgetcoaching, deze duurt maximaal 1 jaar. In fase 5 is sprake van de module budgetcoaching met beheer, deze duurt maximaal 2 jaar. In fase 6 is sprake van de module langdurig budgetbeheer. Deze module valt buiten de toegang en heeft geen maximale looptijd.
1. Administratie op orde
Een basisvoorwaarde is dat een inwoner orde en overzicht krijgt in zijn administratie. Zonder dit overzicht is het opstellen van een budgetplan onbegonnen werk. Dit is het coachen op vaardigheden, wat kan iemand zelf? Met behulp van Sociale Netwerk Versterking zorgen we dat er een netwerk ontstaat dat kan ondersteunen als iemand structurele vaardigheden mist of langere ondersteuning nodig heeft op diverse vlakken. Andere hulpbronnen die hierbij ingezet kunnen worden zijn, thuisadministratie en de spreekuren van ContourdeTwern.
2. Opstellen budgetplan
Het budgetplan vormt het ‘anker’ voor de cliënt en de ondersteuner. Dit is het overzicht van de uitgaven en inkomsten van de inwoner. Hierop zijn alle te maken beslissingen gebaseerd. Het budgetplan maakt ook meteen duidelijk of iemand krijgt waar hij recht op heeft, of er teveel beslag is gelegd en of iemand meer dan gemiddeld geld uit geeft. Het is bepalend voor het plan van aanpak van de problematiek. Het streven van een budgetplan is dat dit een overzicht is van alle inkomsten en uitgaven en dat er meer inkomsten zijn dan uitgaven.
Blijkt dat de inwoner een inkomen heeft onder het bijstandsniveau of net daar boven dan is het zaak om te checken op welke voorzieningen de inwoner recht heeft. Hiervoor werken we samen met de collega’s van werk & inkomen van de gemeente.
3. Schulden in kaart brengen
Er is inzicht in de hoogte en ernst van de schulden. Indien de schulden problematisch zijn en niet zelf op te lossen door de inwoner, krijgt hij ondersteuning van SHV. Waar nodig ondersteunt de Toegang nog met behulp van budgetondersteuning en gedragsverandering.
4. Budget op orde houden: verantwoorde keuzes maken binnen budget
Budgetcoaching richt zich op het verkrijgen en behouden van overzicht, het verkrijgen van inzicht en op de gewenste gedragsverandering. Coaching is eigenlijk in alle hierboven genoemde stappen aanwezig. De inwoner heeft moeite om elke keer zijn budget sluitend te krijgen en begrijpt niet helemaal hoe hij met een budget moet werken. Er zijn op vaste momenten (minimaal 1x per maand) gesprekken nodig om de post en het budget door te nemen en met de inwoner na te gaan welke keuzes hij maakt. De vaardighedentraining van schuldhulpverlening kan daar ook ondersteunend in zijn.
5. Tijdelijke overname beheer financiën
Soms lukt het niet om met alleen coaching financiële stabiliteit te bereiken en is het nodig om de inkomsten van de cliënt te beheren. Zonder budgetbeheer worden niet alle lasten betaald en/of geen de cliënt meer uit dan beschikbaar is. Bij budgetbeheer worden de vaste lasten doorbetaald, zodat daarin geen nieuwe schulden ontstaan. Dit vormt een basis voor een schuldregeling en geeft vaak extra rust. Het creëert ruimte, welke ingezet kan worden voor het werken aan overige problematiek en aanleren van vaardigheden.
Het IMW heeft voor het uitvoeren van budgetbeheer een contract met de Rabobank en gebruikt SMART FMS als instrument. De cliënt heeft zelf geen beschikking meer over (een deel van) zijn geld, maar geeft het IMW een volmacht om zijn betalingen te doen.
6. Langdurig budgetbeheer
Speciaal voor cliënten die langdurig budgetbeheer nodig hebben, maar zelfstandig genoeg zijn om keuzes te kunnen maken, post aan te leveren bij hun budgetbeheerder hebben we een apart team Budgetbeheer. Dit team is voorliggend aan bewindvoering en neemt het financiële beheer over van cliënten die eerder budgetcoaching met beheer hadden, maar dit langdurig nodig blijken te hebben. Daarnaast kan dit team ook ingezet worden voor langdurig budgetbeheer in combinatie met een schuldsaneringstraject vanuit SHV of een coachingstraject vanuit een zorgaanbieder. Het team biedt zelf geen budgetcoaching.
Van de cliënten die in beheer komen bij dit team wordt verwacht dat ze vaardig genoeg zijn om zelfstandig of met behulp van hun netwerk post en rekeningen door kunnen sturen naar hun budgetbeheerder. De budgetbeheerder draagt zorg voor de juiste betalingen en reserveringen binnen het budgetplan van de cliënt.